Een tijdje geleden las ik het nieuwsbericht dat James T. Webb is overleden. Ook las ik dat hij betrokken was bij het Instituut voor Hoogbegaafde Volwassenen en daarvoor een lezing heeft gegeven. In die lezing (te vinden op YouTube) bespreekt hij kenmerken van hoogbegaafden en waar ze zoal tegenaan kunnen lopen. Heel kort noemt hij zijn boek Searching for Meaning, met als ondertitel Idealism, Bright Minds, Disillusionment and Hope. Het was een moeilijk boek om te schrijven voor Webb omdat het zo persoonlijk is.
Het boek is inderdaad persoonlijk. Webb beschrijft hoe hij als jongen opgroeide in het gelovige, traditionele zuiden van de Verenigde Staten. Hoe zijn wereldbeeld aan het wankelen werd gebracht door zijn huisgenoot Richard die erg geduldig vragen bleef stellen. En hoe professor Queener wekelijks tijd maakte om zijn desintegratie in goede banen te leiden. Het boek is ook opgedragen aan deze twee personen.
De term desintegratie komt uit Dabrowski’s Theory of Positive Disintegration. Deze theorie wordt genoemd als een behulpzaam raamwerk voor het begrijpen van existentiële depressies. Want naast het persoonlijke verhaal geeft Webb ook een overzicht van de wetenschappelijke inzichten over het samenspel van hoogbegaafdheid (zoeken naar consistentie), idealisme (hoge verwachtingen hebben), teleurstellingen (in anderen, in jezelf want de wereld is niet ideaal), en welke hoop daar uit te putten is.
Wat die hoop betreft blijf ik nog wat sceptisch. Misschien dat ik de stadia van een existentiële depressie nog niet volledig heb doorlopen, maar als het leven zinloos is wat maakt het dan uit welke coping stijlen ik gebruik, hoe gelukkig ik ben (alsof dat het hoogste goed is), en wat ik met mijn talenten doe?
Het boek heeft het vaak over iets goeds doen, de wereld verbeteren. Al is het maar met kleine stapjes of als rimpelingen in een vijver (p. 159). Maar een nihilist kan niet anders dan zijn schouders optrekken bij die begrippen. En een hoogbegaafde zal al snel denken dat zijn handelen een drup op een gloeiende plaat is. Misschien dat het eerste wel een coping stijl is om de teleurstelling van het tweede te verzachten.
En toch vind ik het fijn dat Webb de moeite heeft genomen om dit boek te schrijven. Zijn hoop was dat dit boek “will serve as a voice of understanding, compassion, and support that will help you through the most gruelling of the rough spots as you search for meaning on your own journey of self-discovery”. It has.